In Amsterdam UMC en UMC Groningen (UMCG) start een leefstijlloket waar een speciale leefstijlmakelaar patiënten begeleidt om door te stromen naar een leefstijlinitiatief uit hun eigen regio. CooL-coach Grace de Wolf is één van de leefstijlmakelaars die het loket gaat bemannen. “Het is mooi dat preventie nu onderdeel wordt van het ziekenhuis.”

Al jaren wilde onderzoeker en leefstijlcoach Judith Jelsma, van de afdeling Public and Occupational Health van Amsterdam UMC, dat leefstijlinterventies meer zouden beklijven in het ziekenhuis. “Vaak waren interventies afhankelijk van budget, en zodra dat op was, ging de interventie de ijskast in. Toen ZonMw in 2019 budget beschikbaar stelde voor onderzoek naar leefstijlgeneeskunde, heb ik met mijn collega-onderzoekers een plan geschreven voor een leefstijlloket. Samen met UMCG dienden we de aanvraag in en deze werd gehonoreerd. Inmiddels zijn we na een ruim jaar voorbereiding klaar om het leefstijlloket ook echt in gebruik te nemen.”

Laagdrempelig
Het leefstijlloket heeft als doel om leefstijl laagdrempelig bespreekbaar te maken in het ziekenhuis. Jelsma: “Een medisch specialist heeft te weinig tijd om uitvoerig met een patiënt te bekijken naar welk leefstijlinitiatief hij of zij doorverwezen kan worden. In het leefstijlloket zit daarom een speciale leefstijlmakelaar. Deze houdt een intake met de patiënt en gaat in overleg kijken welk leefstijlinitiatief in de eigen regio van de patiënt de beste mogelijkheid is.” Het is de bedoeling dat het leefstijlloket laagdrempelig is; een patiënt moet na het spreekuur met de medisch specialist meteen door kunnen lopen naar het loket.

Als reactie hoort Jelsma soms dat patiënten toch ook door de huisarts verwezen worden naar bijvoorbeeld een GLI. “De praktijk is weerbarstiger. Dan blijkt maanden later dat de patiënt na het bezoek bij de medisch specialist helemaal niet bij de huisarts geweest is en deze doorverwijzing niet gehad heeft. Met het loket hebben we echt een casemanager die het overzicht houdt en zowel met het regio-initiatief – bijvoorbeeld een CooL-coach – als de patiënt en de medisch specialist contact houdt en terugkoppelt.”

Aanspreekpunt
Grace de Wolf is een van de leefstijlmakelaars die deze taak op zich gaat nemen. “Als CooL-coach in Amsterdam merk ik dat er echt nog te weinig gebruik wordt gemaakt van alles rondom de GLI, zoals het sociale domein. Nu ben ik zelf steeds aan het uitzoeken wat een deelnemer nodig heeft, en als leefstijlmakelaar heb ik nu een mooi overzicht van het hele aanbod in de regio. In het leefstijlloket kijk ik echt samen met de patiënt wat het beste past. En voor CooL-coaches ben ik ook een aanspreekpunt. Als ik een patiënt doorstuur en er is nog wat extra ondersteuning uit het sociale domein nodig, dan kan ik dat in overleg met de CooL-coach regelen..”

Extra verwijzingen
Zowel De Wolf als Jelsma zijn ervan overtuigd dat de komst van het leefstijlloket voor extra verwijzingen naar de GLI gaat zorgen, ook buiten de regio’s Amsterdam en Groningen, want patiënten van UMC’s komen vaak van ver. De samenwerking voor de patiënten van het leefstijlloket verloopt via het digitale platform cBoards. Dat is een gebruiksvriendelijk systeem waarin medische gegevens uitgewisseld worden en waar de patiënt ook toegang tot heeft. De leefstijlmakelaar neemt bij verwijzing contact op met de leefstijlcoach of andere behandelaar uit de regio om het werkproces uit te leggen.

Voor het onderzoek (de LOFIT-studie) worden patiënten verwezen van de afdeling Interne Geneeskunde, waar alle diabetes- en hart- en vaatpatiënten onder vallen. Ook de afdeling Orthopedie doet mee. Daarnaast komen patiënten van Verloskunde of Gynaecologie en HPB-chirurgie (lever, alvleesklier en galweg) ook in aanmerking om verwezen te worden. Jelsma: “De inclusiecriteria zijn een BMI van 25 of hoger en/of roken. Erg ruim, dus ik verwacht dat er veel patiënten verwezen gaan worden. Al voor de start van het loket hadden we patiënten op de wachtlijst staan, omdat de medisch specialisten meteen enthousiast waren.”

Effectiviteit GLI
Binnen het onderzoek worden drie promotieonderzoeken uitgevoerd. Eentje daarvan richt zich op de implementatie in de regio, waaronder de kwaliteit en effectiviteit van de regio-interventies. Jelsma: “We meten de effectiviteit van het loket door te kijken of onder andere BMI, buikomtrek en verschillende bloedwaarden daadwerkelijk verbeteren na doorverwijzing door het leefstijlloket. Ook vergelijken we de effectiviteit van het type regioaanbieders. We meten indirect dus ook de effectiviteit van de verschillende GLI-programma’s, waaronder CooL.”

Zorg van de toekomst
Jelsma en De Wolf zijn blij dat het leefstijlloket nu eindelijk van start gaat. “We hopen dat dit onderzoek een duwtje in de goede richting geeft en preventie door middel van leefstijl nog beter op de kaart zet in Nederland.” De onderzoekster krijgt nu al veel vragen van andere ziekenhuizen die ook graag een leefstijlloket willen implementeren. “Leefstijl wordt nu alleen nog in de vorm van een GLI vergoedt, maar hopelijk wordt het in de toekomst mogelijk om dit breder vergoed te krijgen. Dit is een belangrijke stap voor de toekomst van ons zorgsysteem.”